Zamonaviy dunyoda mobil messenjerlar kundalik hayotimizning ajralmas qismiga aylandi. Telegram, WhatsApp, Signal va boshqa ilovalar orqali biz oila a'zolari, do'stlar va hamkasblarimiz bilan bog'lanamiz. Ammo bu qulay vositalardan foydalanishda xavfsizlik masalalariga e'tibor berishimiz kerak.
Nima uchun messenger xavfsizligi muhim?
Messenjerlar orqali biz shaxsiy ma'lumotlarimiz, fotosuratlarmiz, video va audio fayllarni, hatto bank kartasi ma'lumotlarini ham yuboramiz. Agar xavfsizlik choralarini ko'rmasak, bu ma'lumotlar noto'g'ri odamlarning qo'liga tushishi mumkin. Shuning uchun har bir foydalanuvchi asosiy xavfsizlik qoidalarini bilishi va amal qilishi kerak.
Asosiy xavfsizlik qoidalari
1. Kuchli parollar va PIN kodlar
Messenjeringizga kirishni himoya qilish uchun kuchli parol yoki PIN kod o'rnating. Ko'pchilik messenjerlar endi biometrik autentifikatsiyani ham qo'llab-quvvatlaydi - barmoq izi yoki yuz tanish orqali kirishni yoqing. Bu qo'shimcha himoya qatlami bo'lib, agar telefoningiz boshqa odamning qo'liga tushsa ham, hisobingizga kira olmaydi.
2. Ikki faktorli autentifikatsiya (2FA)
Telegram va WhatsApp kabi messenjerlar ikki faktorli autentifikatsiyani taklif etadi. Bu xususiyatni yoqing! 2FA yordamida sizning telefon raqamingizdan tashqari, maxsus kodlar yoki tasdiqlash usullari ham kerak bo'ladi. Bu hisobingizni yanada xavfsizroq qiladi va hatto kimdir sizning telefon raqamingizni bilsa ham, hisobga kira olmaydi.
3. Maxfiylik sozlamalarini tekshiring
Barcha mashhur messenjerlar maxfiylik sozlamalarini taklif etadi. Shu sozlamalar orqali siz:
- Kim sizning profilingizni ko'rishi mumkinligini
- Kim sizga xabar yuborishi mumkinligini
- Kim sizning oxirgi onlayn bo'lganingizni ko'rishi mumkinligini
- Guruh qo'shish huquqlarini nazorat qilishingiz mumkin
Ushbu sozlamalarni diqqat bilan ko'rib chiqing va o'zingiz uchun qulay bo'lgan darajada sozlang.
4. End-to-End shifrlashni tushunish
Signal, WhatsApp va Telegram'ning maxfiy chat xususiyati end-to-end shifrlashni taklif etadi. Bu degani, faqat siz va sizning suhbatdoshingiz xabarlarni o'qiy olasiz - hatto messenjer kompaniyasi ham xabarlarni ko'ra olmaydi. Muhim suhbatlar uchun doimo bunday shifrlashni qo'llang.
5. Noma'lum havolalarni bosmang
Messenger orqali kelgan noma'lum havolalarni hech qachon bosmang. Bu phishing hujumining eng keng tarqalgan usuli. Agar kimdir kutilmagan havola yuborsa, avval yuboruvchining haqiqiy ekanligini tekshiring. Hatto tanish odamdan kelgan havola bo'lsa ham, ularning hisobi buzilgan bo'lishi mumkin.
6. Avtomatik media yuklanishni o'chirib qo'ying
Ko'pchilik messenjerlar avtomatik ravishda rasmlar, video va audio fayllarni yuklab oladi. Bu xavfsizlik uchun xavfli bo'lishi mumkin, chunki zararli fayllar ham avtomatik yuklanishi mumkin. Sozlamalardan avtomatik yuklanishni o'chirib qo'ying yoki faqat Wi-Fi orqali ruxsat bering.
7. Eski suhbatlarni o'chiring
Eski va keraksiz suhbatlarni vaqti-vaqti bilan o'chiring. Ko'p messenjerlar avtomatik o'chirish funksiyasiga ega - xabarlar ma'lum vaqtdan keyin avtomatik o'chadi. Bu funksiyani faollashtirib qo'ying.
Turli messenjerlar xavfsizligi
Telegram xavfsizligi
Telegram o'zining maxfiy chatlar va kuchli shifrlash tizimi bilan mashhur. Telegram'da ikki xil chat mavjud: oddiy chat va maxfiy chat. Maxfiy chatlar faqat qurilmada saqlanadi va serverda bo'lmaydi. Muhim ma'lumotlar uchun doim maxfiy chatdan foydalaning.
WhatsApp xavfsizligi
WhatsApp standart ravishda barcha xabarlarni end-to-end shifrlaydi. Ammo backup nusxalari Google Drive yoki iCloud'da shifrlangan holda saqlanmaydi. Agar sizga bu tashvish tug'dirsa, backup funksiyasini o'chirib qo'ying yoki maxsus shifrlashni yoqing.
Signal xavfsizligi
Signal xavfsizlik jihatdan eng ishonchli messenger hisoblanadi. U ochiq kodli va barcha xabarlar end-to-end shifrlangan. Signal ko'p xavfsizlik mutaxassislari tomonidan tavsiya etiladi. Agar sizga maksimal xavfsizlik kerak bo'lsa, Signal'dan foydalaning.
Bolalar uchun maxsus choralar
Agar sizning bolalaringiz messenjerlardan foydalansa, ular uchun maxsus xavfsizlik choralarini ko'ring:
- Noma'lum odamlardan xabar qabul qilmaslik uchun sozlamalarni o'zgartiring
- Bolalar bilan messenjer xavfsizligi haqida ochiq gaplashing
- Ularni noma'lum odamlar bilan suhbatlashmaslik haqida ogohlantiring
- Kerak bo'lganda ota-onalar nazoratini yoqing
Xulosa
Mobil messenjerlar bizning hayotimizni osonlashtiradi, ammo ulardan xavfsiz foydalanish - bizning mas'uliyatimiz. Yuqorida sanab o'tilgan qoidalarni amal qilish orqali siz o'z shaxsiy ma'lumotlaringizni himoya qilishingiz va messenjerlardan xavfsiz foydalanishingiz mumkin. Esingizda bo'lsin, xavfsizlik - bu bir martalik ish emas, balki doimiy jarayon. Vaqti-vaqti bilan sozlamalaringizni tekshirib turing va yangi xavfsizlik xususiyatlaridan xabardor bo'ling.
← Blogga qaytish